Zielona szkoła to świetna zabawa i możliwość nauki wielu pożytecznych rzeczy – dla dzieci. Dla ich nauczycieli i rodziców jednak to często powód do stresu, bowiem organizacja zielonej szkoły obarczona jest dość konkretnymi przepisami. O jakich przepisach prawnych musi pamiętać szkoła, a o czym nie powinni zapomnieć rodzice? Odpowiadamy!

[toc] 

Zielona szkoła – przepisy prawne, które znajdą tu swoje zastosowanie

Zielona szkoła to nadal szkoła, a więc forma zajęć pozalekcyjnych i jako taką prawnie określa ją rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 maja 2018 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz. U. z 2018 r., poz. 1055). Oczywiście to nie jedyne przepisy prawne, które trzeba mieć na uwadze organizując zieloną szkołę, ale zdecydowanie najważniejsze. Dlatego dyrekcja i nauczyciele odpowiedzialni za uczniów na zielonej szkole powinni wziąć pod uwagę także m.in.: ustawę z 1997 roku o usługach turystycznych, Kodeks rodzinny i oświatowy, ustawę z 1991 o systemie oświaty a ze względu na miejsce odbywania się zielonej szkoły i planowane zajęcia także takie akty prawne jak ustawa z 2011 o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich czy ustawa z 2011 roku o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych.

Na podstawie tych wszystkich i kilku innych ustaw, dyrektorzy powinni oferować nauczycielom przemyślany i zgodny z prawem system zgłaszania, organizacji i ewaluacji nie tylko zielonych szkół, ale każdej formy wyjazdu uczniów. 

Przygotowanie zielonej szkoły – jakie formalności musi spełnić nauczyciel?

Pracę nad organizacją zielonej szkoły warto podzielić na pięć etapów: planowanie, organizację, zatwierdzenie, wykonanie i podsumowanie. O chęci organizacji zielonej szkoły warto poinformować rodziców już na początku roku szkolnego, przede wszystkim, aby byli w stanie przygotować się do tego finansowo. Jak zacząć planować zieloną szkołę? Zacząć od przepisów! Przede wszystkim należy wziąć pod uwagę dwie istotne informacje zawarte w rozporządzeniu z 2018 roku.

• Dokument określa cele organizowania przez szkoły krajoznawstwa i turystyki; jednym z nich jest “upowszechnianie wśród uczniów zasad ochrony środowiska naturalnego oraz wiedzy o składnikach i funkcjonowaniu rodzimego środowiska przyrodniczego, a także umiejętności korzystania z zasobów przyrody”. Warto mieć to na uwadze przygotowując uzasadnienie wyjazdu i plan zielonej szkoły. Innymi celami jest chociażby rozwijanie aktywności fizycznej czy integracja klasy. Więcej pomysłów na uzasadnienie znajdziesz w tekście 10 powodów, które przekonają Cię, że warto wysłać swoje dziecko na zieloną szkołę. Przeczytaj także czym zielona szkoła różni się od zwykłej wycieczki.
• Rozporządzenie jasno wskazuje na to, kiedy zielona szkoła może zostać zorganizowana: “Krajoznawstwo i turystyka są organizowane w trakcie roku szkolnego, w szczególności w ramach odpowiednio zajęć dydaktyczno-wychowawczych lub opiekuńczych, z wyjątkiem okresu ferii letnich i zimowych oraz wiosennej i zimowej przerwy świątecznej”.

Ustawodawcy w rozporządzeniu zwracają także uwagę na fakt, że każda forma wyjazdu powinna być dostosowana do wieku i możliwości dzieci. Zanim zaczniesz planować zieloną szkołę, warto ustalić z rodzicami i samymi dziećmi czego oni oczekują od wyjazdu i co jest w ich zasięgu.

Czas na wypełnienie karty wycieczki, która dołączona jest jako załącznik do rozporządzenia. Trzeba określić w niej takie elementy jak: cel wycieczki, miejsce odbywania się wyjazdu, termin, liczbę uczniów (w tym niepełnosprawnych), liczbę opiekunów. Ten ostatni aspekt nie jest regulowany rozporządzeniem. Decyduje o tym dyrekcja i zazwyczaj nie przekracza się proporcji 1 nauczyciel:20 uczniów. Jeśli wśród uczestników znajdują się uczniowie, którzy wymagają większej opieki, rodzice mogą zasugerować zwiększenie liczby opiekunów. Pamiętajmy także, że oprócz nauczycieli, w wyjeździe mogą brać także inne osoby z odpowiednimi uprawnieniami, jak np. przewodnicy wycieczek szkolnych czy instruktorzy harcerstwa. 

Do karty wycieczki należy także jej plan, który należy wypełnić oraz oświadczenie kierownika i opiekunów dotyczące tego, że zobowiązują się oni do przestrzegania przepisów dotyczących bezpieczeństwa w trakcie trwania wycieczki. Pamiętaj – jeśli bierzesz udział w zielonej szkole jako opiekun lub kierownik, będziesz sprawować umowną stałą pieczę nad uczestnikami wyjazdu, a to oznacza, że jesteś odpowiedzialny za uczniów przez cały czas trwania zielonej szkoły.

O tej odpowiedzialności warto pamiętać chociażby przed wyruszeniem autokarem na zieloną szkołę. Wystąp wcześniej o wydanie dokumentu ze stanem technicznym pojazdu (koszt to 199 zł). Jeśli masz wątpliwości co do sprawności pojazdu albo stanu trzeźwości kierowcy, zawiadom policję. Upomnij dzieci co do zachowania podczas jazdy. 

Kartę wycieczki zatwierdza dyrektor/ka i zgłasza zieloną szkołę kuratorium. Pamiętaj także, że koniec zielonej szkoły nie oznacza końca dokumentów. Oprócz przygotowania do wyjazdu, ważne jest także udokumentowanie go po powrocie, aby dokonać ewaluacji zielonej szkoły. Sprawozdanie nie powinno zostać pominięte!

Zielona szkoła i formalności, o których powinien pamiętać rodzic

Jako rodzic, musisz wyrazić zgodę na udział dziecka w zielonej szkole. Oznacza to jednocześnie, że zapoznałeś się z regulaminem wyjazdu i nie masz co do niego zastrzeżeń. W oświadczeniu o wyrażeniu zgody na udział dziecka w wyjeździe zawrzyj wszystkie informacje na temat zdrowia i przyjmowanych przez dziecko leków, a także alergii. Jeśli dziecko musi przyjmować leki w trakcie trwania zielonej szkoły, konieczne jest dostarczenie opiekunowi bądź kierownikowy wyjazdu zgody na podawanie ich dziecku. Zawrzyj informacje na temat tego jakie leki i w jakich ilościach opiekun może podawać dziecku, W innym wypadku opiekun tego nie zrobi – nawet jeśli udzielisz mu ustnej zgody!

Dokładnie przeczytaj regulamin. Sprawdź miejsce wyjazdu – zapoznaj się z opiniami na jego temat. 

Kolejnymi formalnościami, o które warto zadbać w przypadku zielonej szkoły, jest ubezpieczenie. Oczywiście uczniowie są objęci ubezpieczeniem NNW (od następstw nieszczęśliwych wypadków) w ramach ubezpieczenia szkolnego, ale pamiętaj, że jeśli czujesz taką potrzebę, możesz wykupić ubezpieczenie na wyższą kwotę. Zastanów się także nad ubezpieczeniem kosztów leczenia w przypadku wyjazdu za granicę oraz nad ubezpieczeniem OC i uprawiania sportów ekstremalnych, jeśli Twoje dziecko w trakcie zielonej szkoły będzie jeździć na nartach. 

Przepisy prawne nie są po to, aby psuć zabawę, ale zapewnić bezpieczeństwo!

Pamiętaj – nie ważne, czy jesteś nauczycielem, dyrektorem, opiekunem wycieczki czy rodzicem – że przepisy prawne, obowiązujące w przypadku zielonej szkoły, jak i każdego innego wyjazdu, są wentylem bezpieczeństwa. Pozwalają na sprawne zaplanowanie i zorganizowanie oraz przeprowadzenie wyjazdu. Wszelkie formalności wokół zielonej szkoły – przepisy, sprawozdania, regulaminy – mają dbać o bezpieczeństwo dzieci, ale także ich opiekunów. Miej to na uwadze i poświęć swój czas na zapoznanie się z nimi.

Źródła informacji:

1. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001055/O/D20181055.pdf
2. https://www.monitorszkoly.pl/artykul/o-wycieczkach-szkolnych-w-swietle-nowych-przepisow#sn:cf0406d5-56a3-bc63-9cc8-50a89f537ae8
3. https://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/1067116,uczniowski-wyjazd-zielona-szkola-formalnosci.html